Αθανάσης Διάκος του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη

  (Προλεγόμενα)

 «Κατά την έναρξιν του Ιερού Αγώνος, η σφαγή των φιλελλήνων εν Πέτα και η καταστροφή του Διάκου εν Θερμοπύλες παρίστανται ως ουρανομήκεις μέλαιναι κυπάρισσοι(…). Παράδοξος και  ακατανόητος είναι μέχρι τέλους ακλόνητος επιμονή του ήρωος και η απόφασις η αυτού ν’ αποθάνη, αφού εγίγνωσκεν ότι περιττή απέβαινεν η θυσία και αφού συνησθάνετο βεβαίως ότι αναγκαία ήτο προς την πατρίδα η ζωή του. Αλλ’ υπό αισθημάτων πάντη διαφόρων εμπνεόμενος ο Διάκος και θεωρών τα Θερμοπύλας προωρισμένας ανέκαθεν να είναι του Ελληνισμού το αιματόφυρτον Γολγοθά, υπέμεινε μέχρι τέλους, απέκρουσε μετ’ αγανακτήσεως τα δεήσεις των φίλων προτρεπόντων αυτόν εις φυγήν και επί τούτω προσαγαγόντων αυτώ την ίππον, και απεδέχθει το μαρτύριον συνειδώς ότι αι μεγάλαι ιδέαι βλαστάνουσι και καρποφορούσι ποτιζόμεναι δια του αίματος και τρεφόμεναι δια των βασάνων»

 (Αποσπάσματα από Α, Γ, Ε άσματα)

                     Θα γένουν πάλι τα Θερμιά¹ λαίμαργη καταβόθρα (Α, 57)

(…)

 Κρύβεται ο ήλιος στα βουνά. Τα πλάγια σκοταδιάζουν

και μένουν έρμα τα Θερμιά…Νεκρίλα…βουβαμάρα.

Δε σειέται φύλλο στα κλαριά…Κανένα νυχτοπούλι

μοιρολογάει το σκοτωμό, και κάπου κάπου οι λύκοι

που ανάμεσό τους γρούζουνε ποιος να πρωτοχορτάσει

με τα πηχτά τα αίματα… Εδώ κι εκεί κουφάρια

και ροχαλιάσματα βαθιά…(Γ, 373-379)

(…)

Κρατεί στα χέρια του σφιχτά δεμένο το λιοντάρι

που του’ χε φράξει τα Θερμιά…(Ε, 41-42)

^{1. Θερμιά: Θερμοπύλες}