Ο
Μαρδόνιος παρακινεί τον Ξέρξη να
εκστρατεύσει εναντίον της Ελλάδας
5. «Άρχοντά μου, δε στέκεται οι Αθηναίοι, ύστερ’ από τόσα κακά που έκαναν στους Πέρσες, να μη τιμωρηθούν για τις πράξεις τους· βέβαια τώρα ας μπει σε καλό δρόμο η επιχείρηση που έβαλες μπροστά· όταν όμως επιβάλεις την τάξη στην Αίγυπτο, που σήκωσε κεφάλι, οδήγησε το στρατό σου εναντίον της Αθήνας, για ν’ αναφέρουν τ’ όνομά σου οι άνθρωποι με θαυμασμό κι από κει και πέρα να το σκέφτεται καλά κάποιος να εκστρατεύσει εναντίον της χώρας σου.
8. Σας συγκέντρωσα λοιπόν γι’ αυτό το λόγο, για να σας κοινολογήσω τα σχέδια μου. Σχεδιάζω να ενώσω με γέφυρα τις ακτές του Ελλήσποντου και να προελάσω με τον στρατό μου, διασχίζοντας την Ευρώπη, για να τιμωρήσω τους Αθηναίους για όσα έπραξαν στους Πέρσες και τον πατέρα μου. Είδατε λοιπόν εσείς και το Δαρείο να έχει την πρόθεση να εκστρατεύσει εναντίον αυτού του λαού. Αλλά αυτός έχει πεθάνει και δεν αξιώθηκε να τους τιμωρήσει· λοιπόν, για την τιμή του και για την τιμή όλων των Περσών, εγώ δε θα το βάλω κάτω προτού κυριέψω και παραδώσω στις φλόγες την Αθήνα- αυτούς που πρώτοι ξεκίνησαν να κάνουν κακό σ’ εμένα και στον πατέρα μου……
23. …..· και να πώς έσκαβαν οι βάρβαροι, αφού μοίρασαν την έκταση ανάμεσα σε διάφορα έθνη: στο ύψος της πόλης Σάνης χάραξαν μια ίσια γραμμή· κι όσο βάθαινε η διώρυγα, εκείνοι που βρίσκονταν στο βάθος έσκαβαν, ενώ κάποιοι άλλοι παράδιναν το χώμα που ολοένα έβγαινε από το σκάψιμο σε άλλους που βρίσκονταν ψηλότερα πάνω σε σκαλωσιές, κι αυτοί με τη σειρά τους σε άλλους, ώσπου το χώμα έφτανε σ΄ αυτούς που ήταν στην επιφάνεια κι αυτοί τέλος το κουβαλούσαν έξω από την τάφρο και το πετούσαν αλλού……
24. Συνδυάζοντας τα δεδομένα, καταλήγω στο συμπέρασμα πως ο Ξέρξης διέταξε να σκάψουν τη διώρυγα από αλαζονεία, θέλοντας να κάνει επίδειξη δυνάμεως και ν’ αφήσει μνημείο για το μέλλον·…..
34. Λοιπόν, αυτοί στους οποίους είχε ανατεθεί το έργο της γέφυρας, αρχίζοντας από την Άβυδο προχωρούσαν προς αυτή τη γλώσσα της ακτής· στη γέφυρα που έδεναν με παλαμάρια από λευκό λινάρι δούλευαν οι Φοίνικες, στην άλλη, με παλαμάρια από πάπυρο, οι Αιγύπτιοι. Κι η απόσταση από την Άβυδο ως την απέναντι στεριά ήταν εφτά στάδιοι. Λοιπόν, ενώ το πέρασμα είχε γεφυρωθεί, να που ξέσπασε μεγάλη μπόρα που τά’ κανε όλα χίλια κομμάτια και τα διασκόρπισε.
35. Κι όταν το έμαθε ο Ξέρξης, αγανάχτησε και διέταξε να μαστιγώσουν τον Ελλήσποντο τριακόσιες φορές και να ρίξουν στ’ ανοιχτά ένα ζευγάρι χειροπέδες· ….
46. …..: «Βασιλιά μου, τι χάσμα χωρίζει ανάμεσά τους αυτό που κάνεις τώρα απ’ αυτό που έκανες εδώ κι ένα λεπτό. Γιατί, ενώ μακάρισες τον εαυτό σου, τώρα δακρύζεις». Κι ο άλλος του αποκρίθηκε: « Να, αναλογίστηκα πόσο σύντομη είναι η ζωή του ανθρώπου κι ένιωσα λύπη στην ψυχή μου, με τη σκέψη πως, απ’ όλους αυτούς που είναι τόσο πολλοί, σ’ εκατό χρόνια δε θα βρίσκεται κανένας στη ζωή». Κι εκείνος του αποκρίθηκε μ’ αυτά τα λόγια: « Όσο κρατά η ζωή μας μάς συμβαίνουν κι άλλα, θλιβερότερα. Γιατί σε μια τόσο σύντομη ζωή η φύση μας δε θέλει κανένας άνθρωπος, ούτε απ’ αυτούς εδώ ούτε απ’ τους υπόλοιπους, να είναι τόσο ευτυχισμένος, που να μη του φανεί προτιμότερος, εκατό φορές κι όχι μια, ο θάνατος απ’ τη ζωή. ……
61. Τα έθνη που πήραν μέρος στην εκστρατεία ήταν τα εξής: οι Πέρσες, με την ακόλουθη εξάρτηση: στο κεφάλι φορούσαν τις λεγόμενες τιάρες (σκουφιά μαλακά), κι ήταν ντυμένοι με χιτώνες πολύχρωμους, με μεγάλα μανίκια, και με θώρακες από σιδερένια λέπια, σαν ψαριού, και γύρω απ’ τα σκέλια τους αναξυρίδες· κι είχαν, αντί γι’ ασπίδες, τα γέρρα, που από το κάτω μέρος τους κρέμονταν οι φαρέτρες· κι είχαν δόρατα κοντά, αλλά τα τόξα τους ήταν μεγάλα και τα βέλη τους από καλάμι· κι ακόμα είχαν κοντομάχαιρα κρεμασμένα απ’ τη ζώνη τους δίπλα στο δεξί μερί. ……
102. Όταν τ’ άκουσε αυτά ο Δημάρατος, είπε τα εξής: «Βασιλιά μου, επειδή η προσταγή σου είναι να σου πω οπωσδήποτε την αλήθεια, μιλώντας έτσι ώστε ο συνομιλητής σου να μη πιαστεί αργότερα ψεύτης, η Ελλάδα παλαιόθεν και ως τώρα ζει συντροφιά με την Πενία, αλλά εφοδιάστηκε με αρετή, που κερδήθηκε με τη σοφία και τον κυρίαρχο νόμο· οπλισμένη μ’ αυτήν η Ελλάδα αγωνίζεται εναντίον της Πενίας και του δεσποτισμού.
103. Ο Ξέρξης ακούοντας αυτά γέλασε και είπε: «Δημάρατε, τι λόγια είν’ αυτά που είπες, χίλιοι άντρες να χτυπηθούν με τόσο μεγάλο στρατό! Έλα, πες μου, εσύ δηλώνεις πως χρημάτισες βασιλιάς αυτών των αντρών. Θα θελήσεις λοιπόν εδώ και τώρα να χτυπηθείς με δέκα άντρες; Και μάλιστα, αν όλοι οι πολίτες σας έχουν την αξιοσύνη που εσύ τους αποδίδεις, έ, εσύ σα βασιλιάς τους πρέπει, σύμφωνα με τους νόμους σας, ν’ αντιμετωπίσεις διπλάσιους αντιπάλους. Γιατί, αν ο καθένας από κείνους είναι σε θέση ν’ αντιμετωπίσει δέκα άντρες απ’ το δικό μου στρατό, τότε μπορώ να έχω την απαίτηση από σένα να ‘ σαι σε θέση να τα βγάλεις πέρα με είκοσι· …..
176. …Τώρα, οι Θερμοπύλες έχουν στα δυτικά τους βουνό αδιάβατο κι απόκρημνο, ψηλό, που ανηφορίζει προς την Οίτη, ενώ στ’ ανατολικά του δρόμου συναντάς αμέσως θάλασσα και βάλτους. Και σ’ αυτό το πέρασμα είχε χτιστεί και τείχος, εφοδιασμένο τον παλιό καιρό και με πύλες. Το τείχος το έχτισαν οι Φωκείς από φόβο, όταν ήρθαν οι Θεσσαλοί από τη Θεσπρωτία για να εγκατασταθούν στη χώρα των Αιολέων, που τώρα την κατοικούν……
208. …..Έβλεπε λοιπόν άλλους άντρες να γυμνάζονται κι άλλους να χτενίζουν τα μαλλιά τους. Παραξενεύτηκε απ’ αυτό το θέαμα και τους μετρούσε· κι αφού τα παρατήρησε όλα με ακρίβεια, γύρισε πίσω καβάλα στ΄ άλογό του ανενόχλητος· γιατί κανένας δεν τον καταδίωκε, ούτε καν έδειχναν να τον προσέχουν· γύρισε λοιπόν πίσω κι έλεγε στον Ξέρξη όλα όσα είχε δει.
209. …….Οι άντρες αυτοί ήρθαν για να δώσουν μάχη με μας για το πέρασμα του στενού και γι’ αυτό προετοιμάζονται. Γιατί έχουν τον ακόλουθο νόμο: όταν είναι να δώσουν μάχη για ζωή ή θάνατο, τότε στολίζουν το κεφάλι τους.
211. …..Εκείνο που αξίζει ν’ αναφερθεί είναι ο τρόπος που πολεμούσαν οι Λακεδαιμόνιοι, καθώς έδειχναν με πολλές ενέργειες πως κάτεχαν απόλυτα την τέχνη του πολέμου, ενώ οι άλλοι δεν είχαν ιδέα απ’ αυτά, ιδιαίτερα μ’ αυτόν τον ελιγμό: κάθε τόσο έστρεφαν τα νώτα, δίνοντας την εντύπωση πως τό ‘βαλαν όλοι μαζί στα πόδια· κι οι βάρβαροι βλέποντάς τους να το βάζουν στα πόδια ρίχνονταν καταπάνω τους με φωνές και κακό· εκείνοι όμως, τη στιγμή που τους προλάβαιναν οι άλλοι, έκαναν στροφή κι έρχονταν αντιμέτωποι με τους βαρβάρους και με τη μεταβολή αυτή που έκαναν έστρωναν κάτω αναρίθμητους Πέρσες, με το σωρό· σ’ αυτή την επιχείρηση έπεφταν λίγοι κι απ’ τους ίδιους τους Σπαρτιάτες. Και καθώς οι Πέρσες δεν μπορούσαν να κερδίσουν κάποιο έδαφος στη στενοποριά, μ’ όλες τις επιθέσεις που έκαναν πότε με κανονική τάξη και πότε με διάφορους άλλους τρόπους, τραβήχτηκαν πίσω.
Το
μονοπάτι (Ανόπαια Ατραπός)
216. Να πώς είναι αυτό το μονοπάτι· ξεκινά από τον ποταμό Ασωπό που κυλά τα νερά του μεσ’ από το φαράγγι· κι είναι γνωστό και το βουνό αυτό και το μονοπάτι με το ίδιο όνομα, Ανόπαια· κι η Ανόπαια αυτή πιάνει πέρα πέρα τη ράχη του βουνού και καταλήγει στην περιοχή της πόλης Αλπηνοί (που είναι η πρώτη πόλη των Λοκρών που συναντάς όταν έρχεσαι απ’ τη Μαλίδα), ακριβώς στις τοποθεσίες που είναι γνωστές με τ’ όνομα Πέτρα του Μελαμπύγου και Λημέρια των Κερκώπων· εκεί βρίσκεται και το πιο στενό σημείο του περάσματος.
Ο Ξέρξης
ζητά να κόψουν το κεφάλι του Λεωνίδα
238. Αυτά είπε ο Ξέρξης και κατόπι περνούσε ανάμεσα στα πτώματα και διέταξε του Λεωνίδα, γιατί είχε ακούσει πως ήταν βασιλιάς και στρατηγός των Λακεδαιμονίων, να κόψουν το κεφάλι και να το κρεμάσουν σε κοντάρι. Λοιπόν, κι από πολλές άλλες ενδείξεις, αλά προπάντων απ’ αυτήν αντιλήφθηκα πως ο βασιλιάς Ξέρξης με κανέναν άλλο άνθρωπο δεν εξοργίστηκε όσο με τον Λεωνίδα, όσο ήταν ζωντανός· ….