Πώς κατασκευάζονταν μια τριήρης;

Το αριστούργημα της αρχαίας ελληνικής ναυπηγικής ήταν, χωρίς αμφιβολία, η τριήρης. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι οι πρώτοι που ναυπήγησαν τριήρεις ήταν οι Κορίνθιοι (περί το 700 π.Χ.). Οι τριήρεις ήταν μακριά και στενά πλοία με τρεις σειρές κωπηλατών, έναν ιστό και αρκετά πολύπλοκη εξάρτηση. Το μήκος τους έφτανε τα 40 μέτρα και όπως λένε οι μελετητές της ναυπηγικής, οι αρχαίοι Έλληνες είχαν επιλύσει με τον καλύτερο τρόπο ένα πρόβλημα που αντιμετώπισαν και πάλι οι ναυπηγοί είκοσι αιώνες μετά: να συνδυάσουν το μικρότερο βύθισμα και τα λιγότερα σε έκταση ύφαλα με την ισχυρότερη πρόωση και τη μεγαλύτερη δυνατή επιθετική ικανότητα. Οι κωπηλάτες μπορούσαν να κάνουν το πλοίο να διασχίσει 14 χιλιόμετρα την ώρα. Το πλήρωμά της αποτελείτο από 200 άνδρες περίπου, από τους οποίους οι 150 ήταν ερέτες (κωπηλάτες) και οι υπόλοιποι αξιωματικοί, οπλίτες, τοξότες και βοηθοί.

Πώς κατασκευάζονταν 

Ο σκελετός των πλοίων κατασκευαζόταν από πευκοσανίδες. Οι καρίνες και τα νεύρα ήταν δρύινα. Τα ξύλινα μέρη του σκελετού ματίζονταν με σφήνες. Οι ενώσεις αυτές ενισχύονταν με καβίλιες.

Οι κωπηλάτες

 

  Οι κωπηλάτες (θρανίτες) του 1ου επιπέδου κάθονταν σε δύο σειρές των 31. Οι μεσαίοι κωπηλάτες (ζευγίτες) κάθονταν σε δύο σειρές των 27. Οι κωπηλάτες της κάτω σειράς (θαλαμίτες) είχαν ίδια διάταξη με τους ζευγίτες

Πολλά αρχαία ναυάγια έχουν βρεθεί, αλλά μόνο εμπορικών σκαφών (φορτίου), ποτέ των θωρηκτών. Τα συντρίμμια μόνο εν μέρει συντηρήθηκαν εάν πιέστηκαν στο κατώτατο σημείο από το φορτίο. Εφ' όσον δεν βρίσκεται κανένα συντρίμμι των αρχαίων θωρηκτών, πρέπει να στηριχθούμε σε μερικές εργασίες της τέχνης και των υπαινιγμών στα αρχαία κείμενα. Αυτοί είναι  σπάνιοι και δύσκολοι στην ερμηνεία τους.

Οι σημαντικότερες αντιπροσωπεύσεις είναι η ανακούφιση Lenormant που βρέθηκε στην Αθήνα (περίπου 400 π.χ.) και vase σοφιτών από το ζωγράφο Talos σε Ruvo στην Ιταλία, σχέδιο 97 και 99 στα πλέοντας σκάφη βιβλίων από Bjφrn Landstrφm. Τα σημαντικότερα στοιχεία είναι:

Υπήρξαν συνήθως 200 άτομα εν πλω, συμπεριλαμβανομένων 170 κοπηλατών.
Το μήκος ήταν στα περισσότερα 35 μ, το πλάτος στα περισσότερα 4,8 μ.
Οι τριήρεις ήταν μεγαλύτερες και γρηγορότερες από δύο παλαιότερους τύπους, τα τριακόντερα (τριάντα, πιθανώς με τις ενιαίες σειρές) και τα πεντικόντέρος (πενήντα, πιθανώς με τις διπλές σειρές, έτσι τέσσερα σε κάθε σειρά απέναντι). Ο κατάλογος των σκαφών στην Ιλιάδα δείχνει ότι αυτά τα σκάφη θα μπορούσαν να φέρουν τουλάχιστον εκατό κοπηλάτες, σε δύο επίπεδα. Ίσως μόνο οι κοπηλάτες στο υψηλότερο επίπεδο να μετρήθηκαν. Είναι απίθανο ότι "τα πενήντα" ήταν κοντύτερα από "τα τριάντα", όπως μερικοί άνθρωποι έχουν προτείνει.
Σε μια τριήρη υπήρξαν τρία είδη κωπηλατών, στους οποίους θα αντιστοιχίσουμε το Α, το β και το γ εδώ: 62 Α (κόκκινα), 54 β (πράσινα) 54 γ (κίτρινα).
Μόνο δύο μήκη των κουπιών είναι γνωστά: 9 κύβιτα (4 μ) και 9.5 κύβιτα (4,20 μ). Είναι πιθανό ότι αυτό αναφέρεται μόνο στο α - και κάποοι υποστήριξαν και ότι υπήρξαν επίσης κοντύτερα κουπιά. 

Οι α -, β - και οι γ- κοπηλάτες καλούνται επίσημα:

Πώς κάθονταν οι κωπηλάτες;

 

Χώροι αποθήκευσης

Οι τριήρεις αποθηκεύονταν τον χειμώνα στους νεώσοικους. Συνολικά 372 νεώσοικους είχαν τον 4ο π.Χ. αίωνα τα λιμάνια του Πειραιά.

Αναπαράσταση νεωσοίκων από το Ναυτικό Μουσείο Πειραιά

 


Τέσσερις τρόποι εμβολισμού

1. Γρήγορη κίνηση δίπλα από το εχθρικό πλοίο και χτύπημα στο πίσω μέρος

2. Παρέκκλιση από τον αντίπαλο την τελευταία στιγμή. Τα κουπιά σύρονταν επάνω στο κατάστρωμα και με γρήγορο γλίστρημα προσπερνούσαν το εχθρικό πλοίο σπάζοντας τα κουπιά του

3. Γρήγορη κίνηση, στροφή προς τα πλάγια την τελευταία στιγμή, συντρίβοντας το πλαϊνό μέρος του εχθρικού πλοίου

4. Ορμούσαν ανάμεσα από ένα κενό στην εχθρική παράταξη, έκαναν μια στροφή γύρω απ’ το εχθρικό πλοίο και χτυπούσαν από πίσω